COĞRAFYA OKULLARI
COĞRAFYA OKULLARI
- BELH COĞRAFYA OKULU
- İSKENDERİYE COĞRAFYA OKULU
- ANTAKYA ESKÜL OKULU
-IRAK COĞRAFYA OKULU
-ENDÜLÜS COĞRAFYA OKULU
- İSKENDERİYE COĞRAFYA OKULU
- ANTAKYA ESKÜL OKULU
-HARRAN OKULU
-IRAK COĞRAFYA OKULU
-ENDÜLÜS COĞRAFYA OKULU
İnsan, varoluşundan günümüze doğal-beşeri mekânı anlamaya, resmetmeye ve
tasvir etmeye çalışmıştır. Sümerlerden Mısırlılara, Fenikelilerden Yunanlılara
giderek zenginleşen coğrafi bilgi birikim süreci, Strabon la daha da
gelişmiştir. Bu birikim üzerine inşa edilen İskenderiye Coğrafya Okulu
Batlamyus gibi önemli coğrafyacılar yetiştirmiştir. Müslümanların Mısır ı
fethinden sonra bu okul, İskenderiye den Antakya ya nakledilmiştir. Antakya
daki Eskül Okulu nun kapanmasıyla söz konusu okulun bazı din ve bilim adamları
Harran a gelmiştir. Harran Okulu nda Yunan, İran ve Hint kültüründen yapılan
tercümelerle İslam Dünyası, coğrafyayla yakından ilgilenmeye başlamıştır.
Harran Okulu nun eski önemini yitirmeye başlamasıyla IX. yüzyılın ortalarında
Irak ta tasviri Irak Coğrafya Okulu ortaya çıkmıştır. Bu sürecin devamı
niteliğindeki Endülüs Coğrafya Okulu ise Belh Coğrafya Okulu yla aynı zaman
diliminde gelişmeye başlamış ve onunla etkileşim içerisinde olmuştur. Her iki
okul İslam Bilim Dünyası nın altın çağına önemli katkılarda bulunmuştur. Irak
Coğrafya Okulu nun ardından X. yüzyılın ilk yarısında günümüzde Afganistan
sınırları içerisinde yer alan Belh şehrinde, Belhî ( ) tarafından bir bölgesel
coğrafya okulu kurulmuştur. İslam ülkelerini iklim bölgelerine ayıran Belh
ekolü, beşeri coğrafyaya da yeni bir yön vermiş, evrensel beşeri coğrafya
anlayışının temellerini atmıştır. Buna ek olarak Belh coğrafyacıları, coğrafî
gerçekleri Kur an ve hadislerdeki kavramlarla açıklamışlardır. Bu okulun ilk
temsilcisi Belhî nin öğrencisi İstahrî (X. yüzyıl) olup, ilk kez İslam
ülkelerinin iklim haritalarını çizerek, diğer İslam coğrafyacıları arasında
özgün bir konuma sahip olmuştur. Belh Coğrafya Okulu nun ikinci önemli ismi,
İbn Havkal (Ölümü 977), mekânsal bağlamlarla zamansal süreçlerin kendisine özgü
bir biçimde ilişkilendirmiştir. Belh Coğrafya Okulu nun en parlak coğrafyacısı,
Makdisî (Ölümü 1000) olup, önceki Belh coğrafyacılarının aksine, yazdıklarının
tümünü kendi deneyimlerine dayandırmış ve Alois Sprenger tarafından yaşamış en
büyük coğrafyacı olarak nitelenmiştir. Belh Coğrafya Okulu, XIII. yüzyılın ilk
çeyreğinde yaşanan işgaller sonrasında eski önemini yitirmiştir. Avrupalıların
Endülüs ve Belh coğrafya okulları aracılığıyla Müslümanlardan edindiği coğrafi
birikim, kıta Avrupası nın gelişmesinde ve Coğrafi Keşiflerin gerçekleşmesinde
dolaylı olarak etkili olmuştur.
Yorumlar
Yorum Gönder